Paslanmaz Gazlı Amortisör Nedir?
Paslanmaz gazlı amortisör, diğer adıyla paslanmaz gas spring, içindeki azot basıncı sayesinde kontrollü açma, kapama ve kaldırma hareketi sağlayan bir piston sistemidir. Klasik gazlı amortisör modellerinden farkı, gövde ve mil kısmının 316 veya 304 paslanmaz çelikten üretilmesidir. Bu nedenle özellikle korozyonun yoğun olduğu ortamlar için geliştirilmiş bir krom amortisör sınıfıdır.
Gazlı Amortisör Nasıl Çalışır?
Gazlı amortisör ya da gas spring, içinde sıkıştırılmış azot gazı bulunan bir silindirden ve dışa hareket eden bir piston milinden oluşur.
Çalışma prensibi şöyledir:
Pistona baskı uygulandığında, silindir içindeki azot sıkışır.
Azot sıkıştıkça karşı kuvvet doğar; bu kuvvet amortisörün açılmasını sağlar.
Piston, yağlanmış bir iç yüzeyde sürtünmesi düşük şekilde hareket eder.
Açma ve kapama hızı, iç yağlama ve valf tasarımıyla kontrol edilir.
Bu mekanizma sayesinde gazlı amortisör, kapakların, kapıların, makinelerin ve endüstriyel sistemlerin güvenli ve kontrollü şekilde hareket etmesini sağlar.
Neden Paslanmaz Gazlı Amortisör Kullanılır?
Paslanmaz gazlı amortisör seçilmesinin temel sebepleri:
Yüksek korozyon dayanımı (özellikle 316 kalite).
Deniz suyu, kimyasal buhar ve asit ortamlarda uzun ömür.
Hijyen gerektiren gıda ve medikal sektörlerine uygunluk.
Krom amortisör sınıfı içinde en güvenilir yüzey korumasını sağlar.
Toz, yağ, nem gibi ağır şartlarda bile piston yüzeyinde deformasyon oluşmaz.
Bu nedenle paslanmaz gas spring modelleri, normal gazlı amortisör modellerinden kat kat daha uzun ömürlüdür.
Paslanmaz Gazlı Amortisör Nerelerde Kullanılır?
Aşağıdaki sektörlerde yoğun talep görür:
1) Gıda ve içecek üretim hatları
Temizlik kimyasallarına dayanıklı olduğu için paslanmaz gazlı amortisör, makine kapaklarında standart çözümdür.
2) Medikal cihazlar
Klinik ekipmanlarda hijyen ve korozyon dayanımı zorunludur.
3) Denizcilik ve yat ekipmanları
Tuzlu suya dayanım için 316 paslanmaz gazlı amortisör tercih edilir.
4) Endüstriyel makineler
Kimyasal buhar, yağ ve sıcaklığın yüksek olduğu ortamlarda krom amortisör kullanılır.
5) Otomotiv ve özel araç üretimi
Motor kaputları, bagaj kapakları, ticari araç dolapları için gas spring piston çözümleri yaygındır.
Paslanmaz Gazlı Amortisörlerde Neden 316 Kalite Tercih Edilir?
316 paslanmaz çelik, özellikle yüksek klor ve kimyasal dayanım istediği için ideal malzemedir.
316 tercih sebepleri:
Deniz suyuna karşı üstün direnç
Asit ve baz çözeltilere dayanıklılık
Kaynak sonrası çatlama riskinin düşük olması
Piston yüzeyinin daha uzun süre parlak kalması
Korozyona karşı en güvenli krom amortisör malzemesi olması
316 kalite paslanmaz gazlı amortisör, 304 kaliteye göre ortalama 3 kat daha yüksek korozyon direncine sahiptir.
Paslanmaz Gazlı Amortisörün Tamiri Yapılır mı?
Bu soru sektörde çok sorulur:
“Paslanmaz gazlı amortisör tamiri olur mu?”
Cevap:
Genelde tamir yapılmaz, yenisiyle değiştirilir.
Neden?
Gazlı amortisör (gas spring) fabrikada yüksek basınçla ve özel valf sistemiyle doldurulur.
Açıldıktan sonra sızdırmazlık yeniden sağlanamaz.
İçindeki piston-lastik keçeler söküldüğünde deformasyona uğrar.
316 paslanmaz gövdede bile, iç yüzey mikro çizik aldığında performans düşer.
Bu nedenle gazlı amortisör tamiri, teknik olarak mümkün olsa bile ekonomik değildir.
Standart uygulama: Aynı güçte ve strokta yeni paslanmaz gazlı amortisör kullanmaktır.
Paslanmaz Gazlı Amortisörün Ömrü Ne Kadardır?
Uygun koşullarda:
Normal ortamda 80.000 – 120.000 çalışma çevrimi
Ağır kimyasal ortamda 40.000 – 70.000 çevrim
316 paslanmaz kullanıldığında bu süre iki katına kadar çıkabilir
Ömrü belirleyen en önemli unsurlar:
Piston yüzey kalitesi
Korozyon şartları
Yük seçimi
Montaj açısı
Çalışma sıcaklığı
Gazlı Amortisör ile Paslanmaz Gazlı Amortisör Arasındaki Fark Ne?
Özellik Gazlı Amortisör Paslanmaz Gazlı Amortisör
Malzeme Karbon çelik 304 – 316 paslanmaz
Korozyon dayanımı Orta Çok yüksek
Fiyat Daha uygun Daha yüksek
Kullanım alanı Genel sanayi Kimyasal, gıda, denizcilik
Ömür Standart 2–3 kat uzun
Bu farklar nedeniyle krom amortisör sınıfında paslanmaz çözümler en güvenilir seçenektir.
Gas Spring Piston Seçerken Nelere Dikkat Edilir?
Newton (N) kuvveti doğru seçilmeli.
Strok uzunluğu ihtiyaca göre belirlenmeli.
316 paslanmaz gerekliliği çevre koşullarına göre karar verilmelidir.
Montaj yönü piston aşağı bakacak şekilde olmalıdır.
Yoğun kimyasal temasta 316L tercih edilmelidir.
Sık Sorulan Sorular
1) Paslanmaz gazlı amortisör yağlanmalı mı?
Gövde içi yağ üretim sırasında eklenir. Dıştan yağlama gerekmez.
2) Paslanmaz gazlı amortisör kaç dereceye dayanır?
Genelde -20°C ile +80°C arası çalışır. Özel modeller +150°C seviyesine dayanabilir.
3) Krom amortisör ile paslanmaz gazlı amortisör aynı mıdır?
Hayır. Krom amortisör karbon çeliğin yüzeyinin kromlanmasıyla elde edilir.
Paslanmaz gazlı amortisör ise tamamen paslanmaz çelik gövdeli olup çok daha yüksek dayanım sunar.
4) Gas spring piston neden zamanla güç kaybeder?
Sızdırmazlık kaybı
Azot basıncının düşmesi
Piston keçelerinin aşınması
Bu nedenle tamir yerine yenisi tercih edilir.
Sonuç
Paslanmaz gazlı amortisör, gazlı amortisör, krom amortisör, gas spring ve piston bileşenlerinden oluşan sistemler; özellikle kimyasal, hijyenik ve deniz ortamlarında uzun ömürlü çözümler sunar. 316 paslanmaz tercih edildiğinde korozyon dayanımı maksimum seviyeye çıkar.
Tamir maliyetli ve güvenilir olmadığı için, arızalanan paslanmaz gazlı amortisör modellerinde genelde yenisiyle değişim yapılır.
Newton (N) Güç – Ağırlık Hesaplaması Neye Göre Yapılır?
Gazlı amortisör seçiminde en kritik parametre **Newton cinsinden kuvvettir (F)**.
Temel Formül:
Ağırlık (kg) × 9.81 = Newton (N)
Örnek:
10 kg ağırlığında bir kapağı kaldırmak için:
10 × 9.81 ≈ 98 N
Uygulamada sürtünme, menteşe kaybı ve güvenlik payı için aşağıdaki çarpan kullanılır:
98 N × 1.2 ≈ 120 N
Bu durumda her bir amortisör 120 N veya toplam iki amortisör kullanılacaksa 60 N tercih edilir.
### Newton Hesabında Dikkate Alınan Faktörler:
- Kapak ağırlığı
- Menteşe noktası ve mesafesi
- Montaj açısı
- Kapağın genişliği
- Kullanılacak amortisör adedi
- Çalışma sıcaklığı
- Piston çapı ve sürtünme katsayısı
Gazlı Amortisör ile Paslanmaz Arasındaki Fark
- Gazlı amortisör: karbon çelik gövde
- Paslanmaz gazlı amortisör: yüksek korozyon dayanımı
- Krom amortisör: yüzeyi krom kaplı ama tam paslanmaz değildir
Paslanmaz Gazlı Amortisör , Gazlı Amortisör Nasıl Çalışır, Neden Paslanmaz Gazlı Amortisör Kullanılır , Paslanmaz Gazlı Amortisörün Tamiri Yapılır mı , Gazlı Amortisör ile Paslanmaz Arasındaki Fark ,Newton (N) Güç – Ağırlık Hesaplaması Neye Göre Yapılır